De regering van Theresa May vertoont scheurtjes en kan het extra zwaar krijgen, nu de Democratic Unionist Party (DUP) heeft gedreigd de gedoogsteun voor de premier in te trekken.

Aanvankelijk steunden de Noord-Ierse protestanten van de DUP de vorming van een Conservatieve minderheidsregering in 2017. Maar de controversiële Brexit-plannen van May brengen de parlementaire meerderheid in gevaar.

“De Britse regering behandelt de DUP als een ‘watje’ in de netelige kwestie over de Ierse grens”, schreef Sammy Wilson van de DUP donderdag in The Telegraph.

De DUP is een Noord-Ierse partij die negen parlementsleden in het Lagerhuis heeft en de Conservatieven in 2017 aan een parlementaire meerderheid heeft geholpen.

Maar de Noord-Ierse protestanten zouden nu van plan zijn tegen najaarsbegroting van de Britse regering te stemmen. De partij wil dat de regering van koers verandert over de Ierse kwestie bij de Brexit. Het gaat hierbij om een noodoplossing voor de Ierse grens, mocht er geen Brexit-overeenkomst komen.

De stemming over de begroting geldt als een vertrouwensstem voor de premier May. Haalt de begroting geen meerderheid in het Britse Lagerhuis, dan hoeft dat niet automatisch de ondergang van May te betekenen. Maar het zou wel een enorme nederlaag voor May zijn. Partijgenoten zouden vervolgens kunnen aandringen op haar aftreden.

Wat is het probleem?

De DUP is woedend over de details van een mogelijke overeenkomst, waarover onderhandelaars van het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie in Brussel hebben gesproken.

Deze zogenoemde 'backstop' moet garanderen dat de vrije grensovergang tussen Noord-Ierland en de Ierse Republiek na de Brexit wordt gehandhaafd. De noodoplossing treedt in werking aan het einde van de voorgestelde overgangsperiode voor de Brexit in januari 2021, mocht er dan geen nieuwe handelsovereenkomst zijn.

Volgens de plannen waarover momenteel wordt onderhandeld, zal het Verenigd Koninkrijk in het uiterste geval binnen de douane-unie met de Europese Unie blijven. Noord-Ierland zal in die situatie zelfs volledig onderdeel blijven van de Europese interne markt.

Dit plan is controversieel, omdat het nieuwe grenscontroles tussen Noord-Ierland en de rest van het Verenigd Koninkrijk met zich mee zou brengen. Dat is iets wat de DUP absoluut niet wil. De partij wil dat Noord-Ierland op geen enkele manier wordt afgescheiden van de rest van het Verenigd Koninkrijk.

Michel Barnier

Foto: Michel Barnier. Bron: Getty
Michel Barnier, hoofdonderhandelaar van de Europese Unie voor de Brexit, zei woensdag dat controles op dieren en dierlijke producten aan de grens zouden moeten plaatsvinden. Bovendien zouden deze controles vertienvoudigen in vergelijking met de huidige situatie.

"Er zullen administratieve procedures komen voor goederen die van het Verenigd Koninkrijk naar Noord-Ierland worden vervoerd. Procedures die op dit moment nog niet bestaan. Ik begrijp dat dit politiek gevoelig ligt, maar Brexit is niet de keuze van de Europese Unie," zei Barnier.

Er is ook de kwestie van de handel. Als Noord-Ierland na de Brexit nog enige tijd binnen de interne markt blijft, zal het niet kunnen deelnemen aan nieuwe handelsovereenkomsten die de Britse regering met landen buiten de EU sluit.

DUP-leider Foster was woedend na een ontmoeting met EU-medewerkers op woensdag. In een verklaring, zei ze: "Wij zullen toekomstige generaties niet opzadelen met een overeenkomst die de positie van Noord-Ierland in het Verenigd Koninkrijk aantast".

Wat nu?

Als de DUP de Britse begroting afkeurt die later deze maand door minister van Financiën Philip Hammond wordt gepresenteerd, neemt de kans op vervoegde verkiezingen toe. Het wegstemmen van de begroting zal de machtspositie van May immers geen goed doen.

Vanuit het Britse kabinet werd woensdag tegenover journalisten geopperd dat een weigering van de DUP om de najaarsbegroting te steunen, zou neerkomen op het breken van de afspraken over gedoogsteun.

Theresa May Arlene Foster

Foto: Theresa May en Arlene Foster, politiek leider van de DUP Bron: REUTERS/Stefan Wermuth

Welke gevolgen heeft dit voor de Brexit?

May krijgt het de komende weken en maanden zwaar. Als ze een Brexit-deal door Britse parlement krijgt, dan zal dat mogelijk moeten zonder de steun van de negen parlementsleden van de DUP. Dat maakt een al lastige opgave nog een stukje moeilijker.

De DUP werd woensdagavond gesteund door toonaangevende Brexiteers zoals Boris Johnson en Steve Baker. Johnson zei dat het beoogde noodplan voor de Ierse grens het Verenigd Koninkrijk tot "een kolonie van de EU" zou maken.

LEES OOK: De bliksemcarrière van Rob Jetten: van idealistische tiener tot ‘groene radicalo’ die nooit de ‘excuushomo’ wilde zijn